احترام گذاشتن به معنای با ادب رفتار کردن است. احترام گذاشتن معنایی عمیق تر از ادب به همراه خود دارد. احترام گذاشتن یعنی دیگران به اندازه شما ارزشمند و بزرگ هستند و آسیب به آنها یا شخصیت شان ذاتا اشتباه است.
کودکان معمولا یاد می گیرند به قوانین در خانه و مدرسه احترام بگذارند و دیگران را تمسخر نکنند و گفتار مودبانه داشته باشند. رفتار محترمانه در رسانه های جمعی نیز آموزش داده می شود و کودکان با مشاهده آن احترام را یاد می گیرند.
اگر شما بتوانید به فرزندانتان از کودکی آموزش احترام به والدین، احترام در خانواده خود و دیگران را بدهید. آنها این ارزش را با خود وقتی وارد دنیای واقعی می شوند به دوش می کشند و از آن برای موفق تر شدن و خوشحال تر شدن استفاده می کنند. همچنین وقتی کودکان به شما احترام می گذارند آنها یاد می گیرند به خودشان نیز احترام بگذارند.
کودکانی که به خودشان احترام نمی گذارند بیشتر احتمال دارد الکل بنوشند، مواد مخدر مصرف کنند، روابط غیراخلاقی داشته باشند و با دیگران بدرفتاری کنند. کودکانی که عزت نفس یا احترام به خود را ندارند به خودشان و دیگران احساس توجه و مراقبت ندارند. کودکانی که به خود احترام می گذارند به خوبی با خودشان نیز رفتار می کنند. کمتر احتمال دارد کارهای خطرناک انجام دهند، آنها انتخاب های خوبی در زندگیشان می کنند و طبق علایقشان عمل می کنند. آموزش احترام در خانواده از کودکی به داشتن فرزندانی شادتر، موفق تر و دارای روابط سالم تر، خودخواه نبودن و بخشنده بودن کمک می کند. همینطور باعث می شود آنها به شما و سایرین احترام بگذارند و بیشتر احتمال دارد به شما اعتماد کنند. برای اینکه احترام گذاشتن را از کودکی به فرزندانتان آموزش دهید باید موارد زیر را در نظر داشته باشید.
1. در فرایند آموزش احترام حامی فرزندانتان باشید
حتی خردسالان نیز شایسته احترام هستند. به فرزندانتان نشان دهید به احساساتشان احترام میگذارید. کودکانی که در خانواده های حامی و پشتیبان بزرگ می شوند بیشتر احتمال دارد تا عزت نفس بالایی داشته باشند. عزت نفس باعث مشود آنها به توانایی هایشان و داشتن انتخاب صحیح برای زندگیشان باور داشته باشند.
2. احترام یک امر دو طرفه است
کودکان با ادب و محترم به دنیا نمی آیند. آنها احترام را از والدینشان و سایر افراد مهم زندگیشان از طریق آموزش یاد می گیرند. کودکان خردسال فکر می کنند به طور طبیعی دنیای بیرون از جمله والدینشان باید نیازهای آنها را برآورده کنند. همانطور که زبان و مهارت های شناختی آنها رشد می کند شما می توانید به آنها آموزش دهید که ضربه زدن و چنگ زدن، جیغ زدن به پدر و مادر کار درستی نیست. آنها این مفاهیم را به مرور از والدینشان مقتدرانه و نه از روی خشم می آموزند. فقط بگویید جیغ نزن. اگر آرام نشدند، لطفا مودبانه به او بگویید و آنها را از عملشان جدا کنید. همچنین با مهربانی و دلسوزی تاکید کنید. به مرور احترام به پدر، احترام به مادر، احترام به خانواده و سایرین نیز در آنها رشد می کند.
3. برای احترام گذاشتن حد و مرز تعیین کنید
قوانین یادآورهای ضروری برای کودکان هستند تا رفتارهای نامناسب آنها را محدود کند و باعث شکل گیری احترام در خانواده شود. قوانین احترام در خانواده شامل:
# احترام به بزرگترها
# مخاطب قرار ندادن بقیه با القاب زشت
# گوش دادن به آن چیزی که دیگران می گویند
# استفاده نکردن از وسایل بقیه بدون اجازه
برای آموزش احترام در خانواده حتما حد و مرزهایی منطقی تعیین کنید و به کودکان اجازه دهید بدانند که چه چیزی از آنها انتظار دارید. به آنها این اطمینان را بدهید که وقتی قوانین را زیر پا می گذارند پیامدهای یکسانی را دریافت خواهند کرد. همچنین از فرزندانتان وقتی از قوانین پیروی می کنند تعریف و تمجید کنید.
در مورد وضع کردن حد و مرزها درباره احترام گذاشتنبه دیگران و همینطور احترام درخانواده دو نکته را در نظر داشته باشید.
1. نیاز های کودکان
2. افرادی که با آنها در تعامل هستند
در مورد محتوای صحبت های خود دقت کنید که آیا مناسب فرزندتان بوده است یا خیر.
4. رفتارهای خوب را در خانواده تمرین کنید
ادب روغنی است که باعث می شود هر چیزی نرم و هموار حرکت کند. کلمات جادویی مانند لطفا و متشکرم، اجازه می دهید، ببخشید و متاسفم را به خاطر داشته باشید. این کلمات و عبارات ابراز مهربانی است که به آموزش احترام به کودکان در محیط پیرامون و ساختن روابطشان کمک می کند.
5. الگوی خوبی برای احترام گذاشتن باشید
والدین نقش کلیدی برای اغلب رفتارهای کودکانشان مانند احترام در خانواده دارند. کودکان بیشتر از والدینشان یاد می گیرند تا دیگران. در واقع احترام در خانواده شروع می گیرد. راز هر رابطه سالمی احترام متقابل است. این مسئله در نگاه اول خیلی بدیهی به نظر می رسد اما متاسفانه اغلب بی احترامی در سیستم خانواده بین زن و شوهر، بین والد و فرزند و بین فرزندان دیده می شود.
احترام متقابل در خانواده باید از زن و شوهر در چارچوب خانواده شروع شود. احترام گذاشتن پذیرش هر فرد با تمام نقاط ضعف و قدرت است. احترام گذاشتن کنترل کردن نیست. احترام گذاشتن آگاه بودن نسبت به اینکه دیگران ارزشی یکسان دارند است. والدین نیاز دارند تا به تصمیمات فرزندانشان احترام بگذارند. با این کار فرزندان حس خوبی در تصمیم گیری خواهند داشت. چنین فرزندانی با حس احترام به خود رشد خواهند کرد و بزرگ می شوند. در نتیجه این بدیهی است که تعادل بین سلامت تک تک افراد با سلامت کل خانواده در ارتباط است.
احترام متقابل در خانواده منجر به عشق پایدار، حمایت و درک می شود و بنیان دوستی در خانواده را شکل می دهد. به این معنا که هر فردی در رابطه به احساسات سایرین احترام می گذارد. چگونگی رفتار پدران و مادران با یکدیگر به مشخص کردن اینکه چگونه فرزندانشان با جنس مخالفشان رفتار خواهند کنند، حتما کمک می کند. بزرگسالان همچنین می توانند الگوی نقش منفی نیز باشند مانند زمانی که با بی ادبی صحبت کنند، به رانندگانی که آهسته رانندگی می کنند دشنام دهند یا به والدینشان بی احترامی کنند. درباره ی اینکه فرزندانتان با تماشا کردن شما چه چیزی یاد می گیرند فکر کنید.
6. نقش وسایل ارتباط جمعی در خانواده در نظر داشته باشید
متاسفانه رفتار غیرمحترمانه در تلویزیون، فیلم های سینمایی در فرهنگ عمومی و شبکه های مجازی گسترش پیدا کرده است. دشنام دادن، لطیفه های غیراخلاقی و کلیشه های قومی یا جنسی جذاب نشان داده می شوند. محافظت کردن فرزندان در برابر این رفتارهای منفی دیگران که در رسانه ها نمایش داده می شود سخت است. با این وجود شما می توانید آگاهی آنها را بالا ببرید، در نتیجه آنها بی چون و چرا هر چیزی را جذب نمی کنند. با فرزندتان تلویزیون تماشا کنید و زمانی که شخصی با بی ادبی رفتار کرد به او بگویید آن مرد با همسرش با احترام رفتار نکرد. این رفتار در خانه ما پذیرفتنی نیست. معیارهایی از احترام گذاشتن را شما باید در فرزندانتان رشد دهید که فراتر از پیام هایی است که از فرهنگ عامه ممکن است گرفته شود.
7. با سالخوردگان با احترام رفتار کنید
سالخوردگان اغلب پرزحمت و ناتوان به نظر می رسند. فرزندان را همراه خودتان پیش اقوام و یا همسایگان سالخورده ببرید. چیزهایی که فرزندتان با سالخوردگان می تواند در آن سهیم باشند مانند دیدن آلبوم، داستان های شخصی درباره ی وقایع گذشته را پیشنهاد کنید. تاکید کنید که سالخوردگان شایسته ی احترام هستند زیرا سنشان بیشتر است و به سختی کار کردند.
8. آموزش دهید چگونه با احترام با دیگران مخالفت کنند
یکی از بزرگترین چالش هایی که ما با آن روبرو هستیم مخالفت کردن با احترام نسبت به نظرات دیگران است. بعضی قوانینی که به فرزندانتان می توانید آموزش دهید به شرح زیر است:
# تا کسی را نشناختید در موردش قضاوت نکنید
# با دیگران آنگونه رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود
# قبل از اینکه وارد بحث با کسی شوید با دقت به حرف هایش گوش دهید
# اگر شما غیرمحترمانه رفتار کردید به آن شخص بگویید من نمی خواستم اینگونه با شما رفتار کنم
# لطفا با لحن قشنگ با من صحبت کنید
# یا لطفا صبر کنید تا من حرفم را تمام کنم
9. احترام گذاشتن به طبیعت را به فرزندانتان آموزش دهید
به فرزندانتان چگونگی رفتار با طبیعت از جمله گیاهان، حیوانات و موجودات را آموزش دهید. وقتی بیرون شهر می روید مفهوم آشغال نریزید و بگذارید دیگران نیز از گلها و گیاهان و… لذت ببرند را به آنها آموزش دهید.
وقتی فرزندتان بستنی یا خوراکی می خورد و مقداری از آن روی زمین می ریزد به آنها آموزش دهید خوراکیشان را از روی زمین بردارند و به آنها ارتباط بین احترام گذاشتن به دیگران و آنچه که به آنها تعلق دارد را آموزش دهید. به آنها مراقبت از وسایل خودشان و اعضای خانوادشان را یاد دهید. اگر به دارایی کسی آسیبی زدند به آنها یاد دهید جبران کنند.
10. اقتدارتان را حفظ کنید
به ارزش هایتان در مواجهه با فرزندانتان پایبند باشید. شما باید به ارزش های فرهنگ عامه که مغایر با شماست پایبند باشید. شما باید پیام های واضحی درباره احترام در خانواده، انتظاراتتان و محدودیت هایی که برای فرزندانتان مقرر می کنید را به آنها انتقال دهید. اقتدارتان را در رابطه با فرزندانتان حفظ کنید که از آنها درخواست احترام دارید و انتظار دارید آنها طبق ارزش های خانوادشان زندگی کنند و شما آمادگی اعمال محدودیت هایی که وضع کرده اید را دارید. حفظ اقتدار شامل انعطاف پذیر بودن است که به احترام به فرزندانتان در ارتباط است. شما باید این انعطاف پذیری را با صحبت کردن با فرزندانتان درباره انتظارات و اینکه چگونه محدودیت ها را وضع می کنید پرورش دهید. انعطاف پذیری به معنای گشاده بودن برای تغییر انتظارات و محدودیت هایی است که برای انها تعیین کرده اید.
ترجمه و تالیف: سوسن رئوف