۱۰ راهکار برای تربیت و آموزش راستگویی به کودکان
راستگویی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اخلاقی است که والدین دوست دارند به فرزندان خود آموزش بدهند و در وجودشان نهادینه شود. همان‌طور که می‌دانید ذات انسان خوبی و درستی را دوست دارد و راستگو بودن، حتی از نظر فردی که بسیار دروغ می‌گوید، خصوصیتی ارزشمند است. دروغگو بودن یا راستگو بودن کودکان به طور مستقیم، به نحوه تربیت والدین و رفتار آن‌ها باز می‌گردد. زیرا کودکان از بدو تولد و به طور فطری، راست می‌گویند و دروغگویی را نمی‌شناسند. پس اگر زمانی با دروغگویی فرزند خود مواجه شدید به رفتار و نوع تربیت خود نگاهی بیندازید. در این مقاله می‌خواهیم به شما بگوییم چگونه یک کودک راستگو تربیت کنید. در این مسیر، می‌توانید از مشاوره کودک نیز کمک بگیرید و مهارت‌های تربیت فرزند راستگو را با روشی درست آموزش بببینید. با ما همراه باشید.
چگونه فرزندانی راستگو تربیت کنیم؟
عدم صداقت در دوران کودکی تاثیرات بدی در روند رشد، دوران نوجوانی و بزرگسالی فرد می‌گذارد. به همین دلیل والدین باید یاد بگیرند که چگونه با دروغگویی فرزند خود به درستی برخورد کرده و با آموزش درست، راستگو بودن را به او آموزش دهند. در ادامه این مطلب به شما خواهیم گفت برای آموزش راستگویی به کودک چه کارهایی را باید انجام دهید.
رعایت تناسب میان واقعیات و انتظارات از کودک
یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث میشود کودک به دروغ گفتن وادار شود، عدم تناسب میان واقعیات و انتظارات از کودک است. به این معنا که برخی اوقات کودک احساس کمبود می‌کند و برای جبران این کمبودها دروغ می‌گوید. مثلا زمانی که کودک یا نوجوان درباره محل زندگی، شغل والدین، تفریحات و دوستان خود احساس کمبود و خجالت می‌کند، به دروغ متوسل میشود تا این کمبودها را جبران کند. پس برای اینکه راستگویی را به کودکان خود آموزش دهید باید انتظاراتی که از کودک دارید با موقعیت او متناسب باشد.
دروغ حتی به مصلحت نگویید
همان‌طور که می‌دانید بسیاری از والدین در مقابل کودکانشان دروغ می‌گویند و کار خود را با این عنوان که دروغ مصلحتی بوده است، توجیه می‌کنند. مثلا فردی به خانه شما آمده و با همسرتان کار دارد. با اینکه همسر شما در خانه است اما بنا به دلایلی که نمی‌خواهد دیداری با آن شخص داشته باشد به دروغ می گویید که همسرتان خانه نیست. پس طبیعی است که فرزندتان این رفتار شما را دیده و دروغگویی را یاد بگیرد. اگر می‌خواهید فرزندتان صداقت داشته باشد باید از خودتان شروع کنید.
عدم تنبیه کودک و نوجوان برای راستگویی
بسیاری از والدین هنگامی که متوجه دروغ فرزند خود می‌شوند از کوره در رفته و رفتاری نامناسب را از خود نشان می‌دهند. زمانی که کودک دروغ می‌گوید این مسئله را فهمیده است که اگر راست بگوید با خشم و تنبیه از سوی والدین خود روبه‌رو میشود؛ پس دروغگویی را ترجیح می‌دهد. در نتیجه اگر می‌خواهید فرزندی راستگو تربیت کنید باید تنبیه کودک را متوقف کرده و یا با توجه به سن و درک کودک برای او تنبیه در نظر بگیرید.
همچنین اگر می‌خواهید کودک راستگو داشته باشید نباید برای کوچک‌ترین اشتباهات او را تنبیه کنید. به عنوان مثال زمانی که فرزندتان وسیله‌اش را گم می‌کند او را به شدت تنبیه می‌کنید و زمانی که به کودکی دیگر آسیب می‌زند باز هم همان تنبیه را برای او در نظر می‌گیرید. با این کار شما به کودک خود یاد می‌دهید برای اینکه تنبیه نشود، درباره کوچک‌ترین کار اشتباهش دروغ بگوید.
مقایسه نکردن فرزندتان با دیگر کودکان
آموزش راستگویی به کودک با مقایسه او با دیگران امکان‌پذیر نیست. زمانی که شما فرزند خود را با خواهر یا برادر و یا با دوستانش مقایسه می‌کنید این انگیزه را در او تقویت می‌کنید که برای جلب توجه و مورد تایید قرار گرفتن دروغ بگوید. همچنین با این مقایسه اعتماد به نفس را از کودک خود سلب خواهید کرد. پس برای داشتن یک کودک با اعتماد به نفس و با صداقت دست از مقایسه او با دیگران بردارید!
والدین، الگوی راستگویی فرزندان
برخی والدین تنها در حرف، دروغ نگفتن را به فرزند خود یاد می‌دهند؛ اما این کافی نیست. بلکه کودک باید راست گفتن را در عمل از پدر و مادر خود بیاموزد. پس گاهی در رفتارهای خود کنکاش کنید و صداقت داشتن را در خود تقویت کنید.
قرار دادن پاداش و جایزه
یکی دیگر از کارهایی که هنگام آموزش راستگویی به کودکان باید انجام دهید این است که برای راست گفتن کودک، به او جایزه بدهید. باید این را به کودک خود بفهمانید صداقت از شکست مهم‌تر است و اگر موفق نشد کاری را به درستی انجام دهد، ارزش صداقت او بیشتر از هر چیزی است و باز هم او را مورد تشویق و تمجید قرار دهید. علاوه بر آن، با این حرکت کودکتان دیگر از شما نمی‌ترسد و در صورتی که مرتکب اشتباهی شود آن را با شما در میان گذاشته و از شما کمک می‌گیرد.
پیدا کردن دلیل دروغگویی
کودکان معمولا تا سن ۴ سالگی درکی از دروغگویی نداشته و تنها دلیل آن‌ها برای عدم صداقت این است که کار خود را اصلاح کنند و قصد فریب یا پنهان‌کاری ندارند. اما در سنین ۵ سال به بالا شرایط فرق می‌کند. برای اینکه کودک راستگو داشته باشید باید بدانید که چرا کودکتان دروغ می‌گوید و مشکل را حل کنید. به عنوان مثال بیش‌ترین دلیل کودکان برای دروغگویی در این سن فرار از خشم والدین و تنبیه، حفظ حریم شخصی، گرفتن جایزه و چنین مواردی است. اما هرچه سن بیشتر شده و فرد وارد دوره نوجوانی و جوانی میشود این دلایل نیز جدی‌تر میشود. در نتیجه با پیدا کردن دلیل دروغگویی می‌توانید با فرزند خود صحبت کرده و مشکل را حل کنید.
آموزش مسئولیت پذیری و استقلال به کودک و نوجوان
هنگامی که شما فضای کافی را برای استقلال نوجوانان و کودکان فراهم می‌کنید و مسئولیت پذیری را به آن‌ها یاد می‌دهید، در واقع به آن‌ها ایستادن پای اشتباهات و حرف‌هایشان را یاد داده‌اید. پس آن‌ها صداقت را هم یاد می‌گیرند و می‌فهمند که در صورت اشتباه کردن باید پای آن بمانند و با راستگو بودن، مسئولیت کارشان را بر عهده بگیرند.
برچسب نزدن به کودک و نوجوان
اگر می‌خواهید راستگویی را در فرزند خود پرورش دهید، زمانی که متوجه دروغ فرزند خود می‌شوید به او برچسب دروغگو بودن را نزنید. زیرا کودکان لقبی را که والدین به او می‌دهند را به عنوان هویت خود باور و بر اساس آن عمل می‌کنند. همچنین با برچسب زدن به کودک باعث می‌شوید کودک برای توجیه رفتار خود درمقابل شما گارد گرفته و رفتار اشتباهش را قبول نکند.
نپرسیدن سوالات بی مورد
بسیار پیش می‌آید که والدین پاسخ سوالی را می‌دانند اما باز هم آن را از فرزند خود می‌پرسند. این کار باعث میشود کودک شما به جای صداقت داشتن، برای دروغ گفتن وسوسه شود. به عنوان مثال زمانی که کودکتان لیوان چای را روی فرش ریخته است، اگر بپرسید او این کار را انجام داده است یا خیر، برای اینکه از تنبیه و عصبانیت شما جلوگیری کند، دروغ گفته و آن را انکار می‌کند. پس بهتر است به جای پرسیدن سوالاتی که جوابش را می‌دانید، او را با کارش روبه‌رو کنید. مثلا بگویید «اتفاق بدی افتاد ولی می‌تونیم با هم تمیزش کنیم». این کار باعث میشود علاوه بر مسئولیت پذیری، راستگویی را نیز یاد بگیرد و از گفتن حقیقت نترسد.
سخن آخر
هدف ما در این مقاله این بود که راهکارهای آموزش راستگویی و تربیت کودک در این زمینه را به طور کامل بررسی کنیم. باید بدانید که دروغ گفتن با بیان نکردن حقیقت به طور کامل، متفاوت است و زمانی که کودک بزرگ میشود این مسئله را به خوبی درک می‌کند. او می‌داند که چه زمانی باید راست بگوید و چه زمانی باید برای اینکه دلی نشکند یا اتفاق بدی نیفتد حقیقت را به طور کامل بیان نکند. اما به یاد داشته باشید که پایه و اساس یک کودک راستگو توسط والدین ساخته شده و فرزند از والدین خود راستگو بودن را می‌آموزد. از همراهی شما تا پایان این مطلب سپاسگزاریم.
سوالات متداول
نحوه برخورد والدین هنگام فهمیدن دروغ فرزندشان باید چگونه باشد؟
اگر می‌خواهید راستگویی را در کودک خود پرورش دهید باید روی رفتار خود کنترل داشته باشید و با خشم و غضب با او برخورد نکنید.
آیا تنبیه کردن در تربیت کودکی راستگو موثر است؟
تنبیه کردن در برخی مواقع با توجه به سن و درک فرد موثر است. اما اگر می‌خواهید دروغگویی را در فرزند خود از بین ببرید تنبیه کردن راهکار مناسبی نیست و تنها باعث میشود کودک برای فرار از تنبیه بیشتر دروغ بگوید.
چرا کودکان دروغ می‌گویند؟
کودکان تا چهار سالگی تنها به دلیل اصلاح کار خود از گفتن حقیقت سر باز می‌زنند و نمی‌خواهند کسی را فریب بدهند. اما در سنین بالاتر دلایل مختلفی دارد که چند مورد از آن‌ها ذکر کردیم.