برخی از والدین معتقدند عذرخواهی از فرزند، کار درستی نیست و با این کار، منزلت پدر و مادر زیر سوال می‌رود. شما هم با چنین نظری موافق هستید؟ حتما تا به حال تجربه کرده‌اید که گاهی اوقات بعد از یک روز کاری شلوغ، بی خود و بی جهت عصبانیت و خشم خود را بر سر فرزند خود خالی کرده و کلی داد و فریاد می‌کنیم. اما بعد از اینکه خشم مان فروکش کرد و متوجه اشتباهمان شدیم، دیگر به روی خود نیاورده و از کودک عذرخواهی هم نمی‌کنیم. اما به نظر شما آیا این کار درستی است و عذرخواهی نکردن بر تربیت کودک، تاثیر منفی می‌گذارد یا مثبت؟ ما در گروه روانشناسی فمیلیکو قصد داریم در مورد پوزش خواستن از کودک و مزایای آن صحبت کنیم. پس با ما همراه باشید.
عذر خواهی از کودک کار درستی است؟
این تصور که عذرخواهی والدین از کودک نشانه ضعف و یا عدم اقتدار است، درست نیست. شما با پذیرفتن اشتباه خود به او می آموزید که قصد نادیده گرفتن قوانین و ادب را ندارید. چنین رفتاری نه تنها اقتدار شما را زیر سوال نمی‌برد بلکه می‌توانید یک الگوی خوب برای فرزندان خود بوده و او را تشویق کنید که در صورت انجام هر کار اشتباهی، باید عذرخواهی کند. به همین دلیل ما در ادامه به مزایا و اهمیت عذرخواهی از کودک اشاره می کنیم.
افزایش مسئولیت پذیری
همه پدر و مادرها دوست دارند رفتار و خلقیات پسندیده را به فرزندان خود بیاموزند تا آن ها روابط سالم و بهتری را با دیگران برقرار کنند. یکی از این روحیات، افزایش مهارت مسئولیت پذیری کودک است. برای اینکه کودک بیاموزد در برابر خطاها و اشتباهات خود مسئول بوده و باید در قبال کارهای اشتباه خود عذرخواهی کند، نخست باید خودمان این رفتار را در خود تقویت کنیم. بنابراین هر زمان که احساس کردید که رفتار شما اشتباه بوده است با عذرخواهی از فرزند به او یاد می‌دهید که باید مسئولیت اشتباهش را بپذیرد.
تمرین بخشیدن
قدرت بخشش و بخشیدن دیگران زمانی که شما می‌توانید به شکل دیگری رفتار کنید، یک مهارت و قدرت است که باید از بچگی به کودک خود بیاموزید. وقتی شما مرتکب خطا و اشتباهی شده و از کودک خود معذرت خواهی می‌کنید، در واقع او را در موقعیتی قرار می‌دهید که بتواند بخشش را تمرین کند. در چنین شرایطی کودک معنا و مفهوم بخشش را درک کرده و در بزرگسالی روابط بهتری را تجربه خواهد کرد.
قوانین برای همه اعضای خانواده است!
در برخی از مواقع، والدین در منزل خود قوانینی را وضع می‌کنند که ممکن است گاهی اوقات ناچارا از سمت خودشان زیر پا گذاشته شود. در چنین موقعیتی معذرت خواهی از کودک به او می فهماند که قوانین برای همه یکسان است و همه ملزم به رعایت آن هستند. به طور مثال فرض کنید در هنگام غذاخوردن گوشی شما زنگ خورده و به آن پاسخ می‌دهید در حالی که قوانین خلاف این رفتار است. حال اگر بعد از اتمام مکالمه از فرزندان خود عذرخواهی نکنید، این تصور در ذهن آنها شکل می‌گیرد که این قوانین تنها برای آن هاست و آزادی آنان را محدود کرده است. در حالی که شما می‌توانید با یک عذرخواهی ساده چنین پیغامی را به کودک خود برسانید که ” قوانین برای همه یکسان است” .
عذرخواهی تحقیر نیست!
شما با معذرت خواهی از کودک به او می‌فهمانید که اشتباه خود را پذیرفته و به همین دلیل عذرخواهی می‌کنید، پس قدرتمند هستید!
هیچ وقت فکر نکنید که عذرخواهی از کودک باعث تحقیر شما شده و یا اقتدار شما را زیر سوال می برد. این افکار کاملا اشتباه است و دقیقا برعکس این تفکر اتفاق می‌افتد. بهتر است بدانید خیلی از مشکلات روابط اجتماعی امروزه به علت نداشتن قدرت پذیرفتن اشتباه و عذرخواهی از دیگران است. پس بهتر نیست از کودکی به فرزند خود قدرت پذیرفتن خطاهایش را بیاموزید؟
کنترل خشم
خیلی از مشکلات اجتماعی مانند دعواهای خیابانی امروزه به دلیل نپذیرفتن اشتباه و برافروختن خشم طرف مقابل است. قبول کردن و پذیرفتن اشتباه این اجازه را به کودک می‌دهد تا خشم و عصبانیت خود را کنترل کرده و خود را آرام کند. در واقع عذرخواهی کردن باعث می‌شود فضای متشنج محیط آرام شده و راه را بر روی خشم، پرخاشگری و یا بی حرمتی به والدین می‌بندد.
اشتباه جزئی از روابط است
به او بیاموزید ” روابط سالم چه روابطی هستند”همانطور که در زندگی زناشویی گاهی اوقات شما از همسرتان و یا همسرتان از شما عذرخواهی می‌کند، باید در رابطه با فرزندان خود نیز چنین تعاملی را داشته باشید. عذرخواهی والدین از کودک به او می آموزد که رابطه سالم به این معنا نیست که هیچ کس حق اشتباه کردن را ندارد، بلکه رابطه ای سالم است که اشخاص اشتباه خود را پذیرفته و از یکدیگر عذرخواهی می‌کنند و فرقی هم ندارد که طرف مقابل چه کسی است.
آموزش تواضع
در فرهنگ امروزی همه انسان ها تمایل به ” برنده بودن” دارند. اما شما با عذرخواهی از فرزند به طور غیر مستقیم به او می آموزید که تا چه اندازه تواضع دارید و بدون توجه به اینکه طرف مقابلتان چه کسی است، کار درست و صحیح را انجام می‌دهید. همین رفتار شما باعث می‌شود که تواضع را در فرزند خود تقویت کرده و مانع از غرور بی جای او شوید تا به یک کودک قلدر تبدیل نشود.
عذر خواهی تنها کافی نیست
بهتر است بدانید که تنها “عذرخواهی کردن” کافی نیست. شما باید تا جایی که امکان دارد و برای کودک قابل فهم است در مورد دلیل عصبانیت خود به او توضیح دهید. به طور مثال اگر شما بعد از اتمام کارهای روزانه و با خستگی به اتاق کودکتان می روید و با دیدن اتاق بهم ریخته فرزندتان خشمگین شده و با او دعوا می‌کنید؛ اول سعی کنید که آرامش خودتان را حفظ کنید. سپس بعد از عذرخواهی از کودک به او بگویید که دلیل ناراحتی و عصبانیت شما چه بوده است. این کار احتمال وقوع اتفاقات این چنینی را در آینده برای شما کمتر می‌کند.
هشدار | عذرخواهی را لوث نکنید !!
- با اینکه عذرخواهی اولین گام برای جبران اشتباه و خطا است اما نباید آن را لوث کنید! منظور ما این است که عذرخواهی از کودک به این معنا نیست که ما همیشه مجاز به اشتباه هستیم. راندن در جاده عذرخواهی به مرور زمان اقتدار و بزرگی شما را زیر سوال برده و تاثیرات منفی بر روحیه فرزندتان می‌گذارد. در واقع نگاه ما یک نگاه پیشگیرانه است؛ به این معنا که سعی کنیم کمتر در دام اشتباه و خطا بیفتیم.
- معذرت خواهی از کودک به طور زبانی، گام اول این داستان است. اگر شما تنها به عذرخواهی زبانی اتکا کرده و به دنبال جبران و اصلاح آن نباشید، تنها مفهوم و معنای عذرخواهی را لوث و بی ارزش می‌کنید. از طرف دیگر با تکرار این رفتار، دیگر عذرخواهی معنا و مفهوم خود را برای کودکتان از دست می‌دهد.
- سعی کنید به کودک خود بیاموزید که عذرخواهی کردن ساده و معمولی با عذرخواهی که ما مد نظرمان است، فرق می‌کند. به طور مثال عذرخواهی معمولی بعد از برخورد ساده با شخص دیگری با عذرخواهی که نیاز به تغییر رفتار ناشایست دارد، کاملا متفاوت است.
سخن آخر
همه ما دائما به کودکان خود یادآوری می‌کنیم که بابت رفتار اشتباهشان از ما، خواهر، برادر و یا دیگران عذرخواهی کنند. اما آیا تابه حال خودمان بابت اشتباهات و خطاهایی که در قبال کودک خود مرتکب شده ایم، عذرخواهی کرده‌ایم؟ بهتر است بدانید که کودکان نیز با عقل و درک خود رفتار والدین و اطرافیانشان را زیر نظر گرفته و خوب را از بد تشخیص می‌دهند. بنابراین اگر شما اشتباه و خطایی بکنید و به دنبال جبران آن نباشید، یک امتیاز منفی از طرف کودک خود دریافت می‌کنید. همین موضوع می‌تواند به مرور زمان اثر منفی بر تربیت کودک بگذارد. به همین دلیل روانشناسان کودک در مشاوره کودک، عذرخواهی والدین از کودک را در تربیت و پرورش اخلاقیات در او موثر و مفید می‌دانند.
سوالات متداول
عذرخواهی از کودک، اشتباه است یا درست؟
عذرخواهی کردن در قبال خطا و اشتباه، وظیفه همه افراد است. شما با عذرخواهی از فرزند به اشتباهتان به او می آموزید که بدون در نظر گرفتن اینکه شخص مقابل چه کسی است، کار درست را انجام می‌دهید.
آیا تنها معذرت خواستن از کودک کافی است؟
عذرخواهی اولین گام برای جبران خطا است و اگر والدین به دنبال اصلاح رفتار خود نباشند، مفهوم معذرت خواهی برای کودکان لوث شده و ارزش خود را از دست می‌دهد.
عذرخواهی مکرر والدین از فرزندان چه تاثیری بر تربیت کودکان می‌گذارد؟
عذرخواهی با اینکه اولین گام برای جبران خطاست ولی مجوزی برای اشتباه کردن نیست. بنابراین شما باید تاجایی که امکان دارد در مقابل فرزندانتان مرتکب خطا نشوید.
مشاوره کودک فمیلیکو
مشاوره کودک فمیلیکو در خصوص نحوه صحیح از شیر گرفتن کودک نکاتی را بیان کردیم. اگر شما هم نکاتی به ذهنتان می رسد و در این پست از آن صحبت نشده است، بهتر است تا آن را در قسمت نظرات بنویسید تا دیگران هم از آن استفاده کنند و از سوی دیگر در مقاله دیگری در حیطه کودک و نوجوان به صورت اختصاصی به آن پرداخته شود.