پرورش خلاقیت در کودک بهترین راه برای آمادگی کودک با چالش ها و اتفاق های پیش رو است. خلاقیت باعث می‌شود که کودک در برخورد با چالش ها و مشکلات از راه های مختلفی استفاده کند و ارزش ایجاد کند. کودک خلاق به کمک ذهن خلاق خود بیشتر از سایر خردسالان به استقبال حل مسئله و مشکلات می‌رود.
مهم ترین عامل پرورش خلاقیت در کودکان و نوجوانان، پدر و مادر ها هستند. والدین برای پرورش خلاقیت فرزندان باید وقت و انرژی کافی بگذارند و از راه های درست به افزایش خلاقیت فرزندانشان کمک کنند. با ما در این مقاله همراه باشید تا به ده راهکار طلایی برای پرورش خلاقیت در کودکان اشاره کنیم.
راهکارهای طلایی پرورش خلاقیت در کودکان
اشتباه کردن خوب است
” کارول دویک” نویسنده کتاب روانشناسی برای موفقیت و پژوهشگر دانشگاه استنفورد معتقد است کودکانی که از شکست می‌ترسند، کمتر از خود خلاقیت نشان می‌دهند. اگر فرزندان شما از شکست بترسند هرگز به موفقیت دست نخواهند یافت. اگر کودک شما در انجام کاری شکست خورد، با او در مورد فرصت جبران اشتباهاتش صحبت کنید. در واقع، یکی از راه های پرورش خلاقیت در کودک فرصت اشتباه کردن و جبران برای آن هاست. البته حواستان باشد که در جبران اشتباهات، تنها از او حمایت کنید و هیچ گاه خودتان اشتباه او را اصلاح نکنید.
برای پرورش خلاقیت در کودک او را تشویق کنید
همه ما بارها و بارها از آسیب تشویق های بی مورد و زیاده روی در این کار از روانشناسان شنیده ایم. تشویق نابجای شما می‌تواند تاثیر منفی روی عملکرد و تربیت او داشته باشد. اما به این معنا نیست که شما هرگز نباید کودکتان را تشویق و تمجید کنید. اتفاقا یکی از راه های افزایش خلاقیت در کودکان، تشویق و تعریف های درست در موقعیت های لازم است. اگر فرزندتان از عهده انجام کاری به خوبی بر آمد، او را تشویق کنید. یکی از بهترین تشویق ها، تشویق کلامی است. البته حواستان باشد که در تشویق کردن نتیجه گرا نباشید. اگر فرزندتان برای انجام کاری سخت تلاش می‌کند، او را برای تلاش و پشتکارش بدون در نظر گرفتن نتیجه پایانی تشویق کنید تا با مشکل کمال گرایی در کودکان مواجه نشوید.
اجازه بدهید فرزندتان بهم بریزد و بازی کند
معمولا بیشتر مادرها از اینکه کودکشان اتاقش را بهم بریزد و یا کثیف کاری کند ناراحت و عصبی می‌شوند. محدود کردن فرزند و اجازه ندادن به او برای خرابکاری و به دست آوردن تجربیات و هیجانات لازم، جلوی خلاقیت و ایده پردازی او را می‌گیرد. برای این کار بهتر است یک فضا و اتاق مخصوص به فرزندتان اختصاص دهید تا هر کاری که دلش خواست انجام دهد. یک دیوار مخصوص در اختیارش بگذارید تا نقاشی کند. روی فرش یک بنر از تصاویر مختلف مانند جنگل، دریا، آسمان و … قرار دهید تا قدرت خیال پردازی کودک تقویت شده و یک احساس واقعی داشته باشد.
برای فرزندتان الگویی خلاق باشید
مهم ترین الگوی فرزندتان در کودکی، والدینشان هستند. اگر کودک شما پدر و مادرش را در حین انجام کارهای خلاقانه مانند تعمیر وسیله ای و یا ساخت کاردستی با وسایل دورریختنی ببیند، او هم به انجام کارهای خلاقانه تشویق می‌شود. همچنین برای افزایش هوش و خلاقیت در کودکان از خاطرات کارهای خلاقانه خود در دوران کودکی تعریف کنید. آن ها را به یاد بیاورید و به فرزندتان پیشنهاد بدهید که بایکدیگر یکی از همان کارها را انجام دهید.
برای فرزندتان وقت بگذارید
بازی بهترین فضا و موقعیت برای آموزش به کودکان و همچنین پرورش خلاقیت در بچه هاست. همه ما درگیر مسائل و دغدغه های زندگی هستیم و بیشتر وقت خود را در محیط های کاری به سر می‌بریم. اما یادتان باشد که فرزندان بزرگترین و مهم ترین سرمایه زندگی شما هستند. پس از آن ها غافل نشوید. برایشان وقت بگذارید و با آن ها بازی کنید. کودکان متوجه مشکلات مالی، شرایط کاری و خستگی شما نیستند و فقط به دنیای خود فکر می‌کنند. بنابراین نقش هایی که می‌خواهند را بر عهده بگیرید و بازی های خلاقانه انجام دهید. بازی با کودکان علاوه بر پرورش خلاقیت، موجب احساس آرامش و امنیت روانی او در منزل می‌شود.
با تخیلات و تصورات فرزندتان همراه شوید
معمولا بیشتر کودکان از نعمت خلاقیت برخوردار هستند. قوه تخیل یکی از توانایی های مغز کودک است. برای پرورش خلاقیت کودکان پیش دبستانی با دوست خیالی کودک خود همراه شوید و با آن ها صحبت کنید. هر از گاهی در مورد آن ها از فرزندتان سوال بپرسید و تا جاییکه خطرناک نشده و موردی سلامت جسمی و روحی فرزندتان را تهدید نمی‌کند، با او همراه باشید.
ذهن خود را باز کنید
برای افزایش خلاقیت در کودکان اجازه استقلال و حق انتخاب به آن ها بدهید تا از تنها شدن و مسئولیت پذیری ترسی نداشته باشند. البته برای انتخاب هایشان محدودیت بگذارید و به او فرصت انتخاب بدهید.
به طور مثال، انتخاب غذا، لباس، اسباب بازی را برعهده خودش بگذارید و اگر کودکتان اصرار به داشتن چند وسیله داشت، تنها به او اجازه انتخاب یک وسیله را بدهید و مابقی را به بعدها موکول کنید.
سوالات هوشمندانه بپرسید
مطرح کردن سوالات مختلف با هدف بررسی میزان هوش و خلاقیت فرزندتان یک راه مناسب و خلاقانه است. سوال هایی از او بپرسید که کودک شما برای پاسخگویی به آن از خلاقیت خود استفاده کند. مثلا از او سوالات زیر را بپرسید:
- اگر همیشه روز بود، چه مشکلی پیش می‌آمد؟
- اگر همه کفش ها یک سایز بودند، چه اتفاقی می‌افتد؟
- اگر ماه و خورشید نداشتیم، چه می‌شد؟
همه سوالاتی از این قبیل به پرورش خلاقیت در کودک کمک زیادی می‌کند.
به اسباب بازی های کودکتان بها بدهید
اسباب بازی مهم ترین سلاح برای پرورش خلاقیت در کودکان و نوجوانان است. برای انتخاب اسباب بازی فرزند خود را درگیر مسائل کلیشه ای جنسیتی نکنید. اینکه دختران تنها باید با عروسک بازی کنند و پسران با ماشین و اسلحه، تنها موجب جلوگیری از پیشرفت و خلاقیت آن ها می‌شود. همچنین بازی هایی برای افزایش خلاقیت کودکان در بازار وجود دارد که می‌توانید از آن ها نیز برای پرورش خلاقیت کودکان استفاده کنید.
کودکتان را به بازی کردن در جمع تشویق کنید
تمایل به تنها بودن در کودکان نشانه خوبی نیست. برخی از پدر و مادرها به خاطر وسواس بیش از حد، اجازه بازی کردن فرزندان خود با بچه های همسن و سال خودشان را نمی‌دهند. این والدین می‌ترسند که فرزندشان از بچه های دیگر حرکات و یا حرف های زشت یاد بگیرند. اما حقیقت این است که این کارها مانع شکل گیری خصوصیات منفی در فرزند شما نمی‌شود. کودکتان باید بپذیرد که چه حرکات و حرف هایی زشت هستند و هر زمان که با آن ها مواجه شد از آن ها فاصله بگیرد. در واقع این موضوع نباید مانع حضور فعال کودکان در جمع بچه های دیگر شود چراکه همراه بودن با جمع باعث خلاقیت کودکان می‌شود.
سخن اخر
پرورش خلاقیت در بچه ها و رشد فکری و جسمی در آن ها کاملا بر عهده والدین می‌باشد، اما گاهی اوقات ممکن است برخی از پدر و مادرها در زمینه های مختلف تربیت کودک با مشکلاتی مواجهه شوند که حل آن ها نیاز به علم و تخصص دارد. در این موارد بهترین راه این است که به یک مشاوره کودک مراجعه کرده و با آن ها در مورد خصوصیات رفتاری و اخلاقی فرزندتان صحبت کنید. هر رفتار اشتباهی از طرف شما منجر به آسیب شدید روحی و روانی در فرزندتان می‌شود. بنابراین این مسئله را جدی گرفته و با یک مشاور متخصص در این زمینه مشورت کنید.
سوالات متداول
ضرورت پرورش خلاقیت در کودکان چیست؟
پرورش خلاقیت در کودکان منجر به رشد فکری و ذهنی فرزندان و پیشرفت در زمینه های مختلف می‌شود. ایده پردازی و داشتن ذهنی خلاق از نیازهای مهم برای پیشرفت زندگی امروزه است.
پرورش خلاقیت بر عهده چه افرادی است؟
اول ازهمه پدر و مادرها اولین و مهم ترین نقش را در پرورش خلاقیت فرزند خود دارند. همچنین برای پرورش خلاقیت می‌توان از کلاس ها و بازی هایی که برای افزایش خلاقیت کودکان در بازار روانه شده اند، استفاده کنید.
برای افزایش خلاقیت در کودکان چه کار باید انجام دهیم؟
راه های مختلفی برای پرورش خلاقیت در کودکان مانند بازی کردن، سوال پرسیدن، کمک به استقلال و … وجود دارد که ما در این مقاله به ده راهکار اشاره کرده‌ایم.
مشاوره کودک فمیلیکو
در مرکز روانشناسی کودک فمیلیکو در خصوص قصه گویی برای کودکان، نکاتی را بیان کردیم. اگر شما هم نکاتی به ذهنتان می رسد و در این پست از آن صحبت نشده است، بهتر است تا آن را در قسمت نظرات بنویسید تا دیگران هم از آن استفاده کنند و از سوی دیگر در مقاله دیگری به صورت اختصاصی به آن پرداخته شود.