کنترل بیش از اندازه والدین و دخالت در زندگی فرزندان یکی از مشکلاتی است که به شدت روی زندگی آینده آنان اثرات منفی می‌گذارد. والدین کنترلگر با دخالت در تمام ابعاد زندگی کودک خود، باعث شکل‌گیری برخی اختلالات شخصیتی در او میشوند. زمانی که این کنترل و مراقبت، بیش از حد باشد، باعث می‌شود فشارهای روحی روانی زیادی هم به فرزند و هم به والدین وارد شود. پس لازم است برای حل این مشکل و کاهش این فشارها، اقداماتی را انجام داد. در این مقاله قصد داریم به بررسی والدین کنترلگر و تاثیرات آنان روی فرزندان بپردازیم. با ما همراه باشید.
والدین کنترلگر چگونه والدینی هستند؟
به والدینی که بیش از اندازه از کودک خود مراقبت می‌کنند والدین کنترلگر می‌گویند. این والدین بیش از حد نگران فرزندان خود هستند و به همین دلیل در تمام کارهای آن‌ها دخالت می‌کنند. بسیاری از والدین قبول ندارند که کارهایشان جنبه کنترلی دارد. بلکه معتقدند تنها دلیل این کارها مراقبت از آن‌هاست و به خود اجازه می‌دهند در تمام ابعاد زندگی فرزندشان و مسائل شخصی او دخالت کرده، تصمیم بگیرند یا آزادی آنان را محدود کنند.
چک کردن‌های مداوم
یکی دیگر از ویژگی‌های والدین کنترلگر چک کردن زیاد فرزندشان است. این حق هر پدر و مادری است که از امنیت مسیری که فرزندشان در آن قرار دارد اطمینان حاصل کنند. اما اگر این کنترل بیش از حد انجام گیرد به این معناست که شما به فرزند خود اعتماد ندارید و معتقد هستید که نمی‌تواند از خودش مواظبت کند. در نتیجه این کنترل‌های افراطی باعث می‌شود اعتماد به نفس فرزندتان به شدت کاهش یابد و تصور می‌کند محیط بیرون از خانواده، محیطی پر خطر است و دائما او را تهدید می‌کند.
کنترل بیش از اندازه روابط فرزند
برخی والدین به خاطر نگرانی شدید و هراس از دوستان ناباب، سعی می‌کنند از او با دخالت در روابط دوستانه و شخصی‌اش از آسیب‌های احتمالی محافظت کنند. این مداخله تا حدودی اگر به درستی انجام شود نتیجه خوبی خواهد داشت. اما اگر کنترل بیش از حد فرزندان و سرک کشیدن در روابط آنان زیاد شود، با کودک لجباز خود مواجه خواهید شد و به شدت در برابر حرف‌های شما مقاومت خواهد کرد.
مانع پیشرفت و رسیدن به استقلال
والدینی که فرزند خود را بیش از حد کنترل می‌کنند، اصولا به جای او تصمیم‌گیری کرده و حق انتخابی به او نمی‌دهند. به عنوان مثال کودک شما در موسیقی استعداد دارد و می‌خواهد در این زمینه فعالیت کند. در حالی که شما می‌خواهید فرزندتان در رشته تجربی به تحصیل پرداخته و پزشک شود. اگر شما نتوانید تصمیم‌گیری را به عهده فرزندتان بگذارید و بخواهید مسیر را برای او مشخص کنید، پدر و مادری کنترلگر هستید.
انجام کارهای مرتبط با کودک
احتمالا پدر و مادری را دیده‌اید که در سنین کودکی، نوجوانی و حتی بزرگسالی وظایف فرزندشان مانند مرتب کردن تخت و اتاق را انجام می‌دهند. این کار نیز نشانه‌ی مراقبت بیش از حد از کودکان می‌باشد. زیرا با این کار کودک فکر می‌کند در انجام هر کاری باید نظارت و کنترل پدر و مادرش وجود داشته باشد. در نتیجه فرزند شما هیچگاه مسئولیت‌پذیری را یاد نخواهد گرفت.
به چه دلیل والدین فرزند خود را کنترل می‌کنند؟
اگراز پدر و مادری که فرزند خود را بیش از اندازه کنترل می‌کنند، دلیل کارشان را بپرسید قطعا به شما می‌گویند این کنترل و مراقبت به دلیل نگرانی و عشق زیاد به فرزندمان است. اما مراقبت بیش از حد والدین چند دلیل عمده دارد که در ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم.
هراس از شکست فرزند و نتیجه کار
بسیاری از والدین تصور می‌کنند که فرزندشان باید در کاری که انجام می‌دهد موفق شود. در نتیجه دائما نگران نتیجه‌ی کار کودک خود هستند و چون میخواهند از شکست او جلوگیری کنند، برای کمک به او در کارش دخالت می‌کنند. این کار نه تنها کمکی به فرزندتان نمی‌کند، بلکه تربیت یک کودک با اعتماد به نفس را با مشکل مواجه می‌کند و فرد توانایی مقابله با شکست‌ها و ناکامی‌ها را نمی‌آموزد.
نادیده گرفته شدن در دوران کودکی
یکی دیگر از دلایل مراقبت بیش از اندازه کودک این است که والدین در دوران کودکی خود کمبود داشته‌اند و پدر و مادرشان به آن‌ها اهمیت کافی را نشان نداده‌اند. به همین دلیل این گونه افراد با مراقبت و کنترل بیش از حد میخواهند فرزندشان چنین احساسی را تجربه نکند. اما نمی‌دانند که اصول مراقبت صحیح چیست و با کنترل افراطی آسیب زیادی به کودک خود وارد می‌کنند.
استرس و اضطراب
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که والدین را به کنترل و مراقبت بیش از حد از کودکان وادار می‌کند، استرس و نگرانی است. والدین با آگاهی از وضعیت جامعه و مشکلات موجود، نگرانی‌هایی را نسبت به حال و آینده کودک خود دارند. در نهایت این نگرانی‌ها به کنترل فرزندان ختم می‌شود.
والدین کنترلگرا چه تاثیری روی فرزند خود می‌گذارند؟
همان‌طور که گفتیم به دلیل اینکه پدر و مادر کنترلگر به جای فرزند خود تصمیم‌گیری می‌کنند، معمولا خواسته‌های آنان نادیده گرفته می‌شود و بر خلاف عشق و محبتی که به آنان می‌دهند مشکلاتی را نیز به همراه دارد. در صورتی که جلوی این کنترل زیاد گرفته نشود، فرد باید به دلیل آسیب‌ها و مشکلاتی که در آینده برای او به وجود می‌آید به مشاوره روانشناسی مراجعه کند. برخی از این مشکلات را در ادامه ذکر می‌کنیم.
- کنترل بیش از اندازه والدین به دلیل القای حس بی اعتمادی به فرزند باعث می‌شود کودک عزت نفس و اعتماد به نفس خود را از دست بدهد.
- مراقبت زیاد از فرزند باعث می‌شود در صورت عدم حضور والدین دچار استرس و اضطراب شود و زمینه‌ی افسردگی در او فراهم گردد.
- تا زمانی که والدین با کنترل افراطی از فرزند خود محافظت می‌کنند، شکست و ناکامی را تجربه نکرده و نمی‌داند چگونه باید با این شرایط مقابله کند.
- زمانی که والدین در تمام مسائل کودک یا نوجوان خود دخالت کرده و به آن‌ها کمک می کنند، توقع فرزندان زیاد شده و یاد می‌گیرند برای اینکه چیزی را به دست آورند حتما از والدین خود کمک بگیرند.
- والدین کنترلگر بسیاری از وظایف فرزند خود مانند شستن لباس، مرتب کردن تختخواب، بستن بند کفش و… را به دلیل دلسوزی زیاد انجام می‌دهند. این کار باعث می‌شود فرزند شما مهارت‌های اولیه را یاد نگیرد و تاثیر منفی روی زندگی‌اش بگذارد.
فرزندان چگونه باید با والدین کنترلگر خود برخورد کنند؟
فرزندانی که با چنین والدینی زندگی می‌کنند در سنین جوانی و بزرگسالی، فشار و استرس زیادی را متحمل میشوند. یکی از کارهایی که باید در برخورد با این والدین انجام دهید این است که در شرایط مناسب راجع‌به احساسات خود صحبت کنید. به طور کلی اگر کنترل بیش از اندازه والدین شما را اذیت می‌کند کافیست به جای سرزنش و دعوا با آنان از احساسات خود سخن بگویید. در این صورت والدین به رفتار خود فکر کرده و برای اصلاح آن تلاش می‌کنند. پس توصیه می‌شود زمانی که پدر یا مادرتان عصبانی هستند یا شرایط خوبی ندارند چنین بحثی را آغاز نکنید!
سخن آخر
زندگی با والدین کنترلگر برای فرزندان بسیار سخت است و علی‌رغم توجه و محبت این والدین، آسیب‌های زیادی به کودکان و نوجوانان وارد شده و روند تربیت صحیح کودک مختل می‌شود. زندگی با چنین پدر و مادری با کاهش اعتماد به نفس، عدم رسیدن به استقلال و… همراه است. پس فرزندان باید با آگاهی از مشکل والدین خود با آن‌ها رفتار کنند و در صورت کنترل بیش از اندازه، به درستی با آن‌ها گفتگو کرده و حدود رابطه خود را مشخص کنند. از همراهی شما تا پایان این مطلب سپاسگزاریم.
سوالات متداول
ویژگی بارز والدین کنترلگر چیست؟
به طور کلی والدین هلیکوپتری، پدر و مادری هستند که به دلیل نگرانی بیش از اندازه، در تمام مسائل زندگی فرزندشان دخالت کرده و میخواهند از او مراقبت کنند.
والدین کنترلگر چه تاثیری روی فرزند خود می‌گذارند؟
کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس، عدم رسیدن به استقلال، ناتوانی در مقابله با حوادث و مشکلات، افسردگی و… از تاثیرات این والدین به شمار می‌رود.
نحوه برخورد با والدین هلیکوپتری چگونه است؟
برخورد درست با این والدین این است که با آرامی و در زمان و مکان مناسب، بدون سرزنش آن‌ها از احساسات خود و مشکلات صحبت کنیم.