معمولا کودکان قلدر حاصل تربیت خانواده هایی هستند که به فرزندانشان به اندازه کافی توجه و محبت نداشته‌اند. این کودکان از نظر عاطفی و یا جسمی به بچه های همسن و سال خود آسیب رسانده و در بیشتر مواقع نمی‌توانند رابطه سالمی را با اطرافیانشان برقرار کنند. در واقع پرخاشگری و یا قلدری کودکان موضوع ساده ای نیست که بتوان به راحتی از کنار آن رد شد. بنابراین اگر شما هم فرزندی دارید که بی‌بهانه به سایر کودکان آسیب می‌رساند، با ما در این مطلب همراه باشید تا ابعاد مختلف این قضیه را بررسی کنیم.
چگونه با بچه های قلدر رفتار کنیم؟
اولین قدم برای کنترل رفتارهای زورگویانه و قلدرانه کودکان، فهمیدن علت و چرا و چطوری چنین رفتارهایی در آنان است. ما در اینجا به مهم ترین دلایل زورگویی کودک قلدر اشاره می‌کنیم:
- رایج ترین دلیل رفتارهای زورگویانه کودکان قلدر، عدم دریافت توجه و محبت به اندازه کافی و لازم از سمت خانواده است. چنین فرزندانی برای جلب توجه، دست به رفتارهای خشونت آمیز و یا قلدرانه می‌زنند تا وجود خودشان را اثبات کنند. فرزندانی مانند فرزندان طلاق و یا فرزندانی که یکی از والدین شان سابقه مصرف مواد مخدر را دارند بیشتر تمایل به زورگویی دارند.
- در بعضی از مواقع، کودکان زورگویی را می‌آموزند. اگر کودک مورد زورگویی از طرف خواهر و یا برادر بزرگتر خود قرار بگیرد، تمایل بیشتری به رفتارهای قلدرانه نسبت به کودکان کوچکتر از خود دارد. البته همیشه این الگو شامل خواهر، برادر و یا کوچکترها نمی‌شود. گاهی اوقات یک معلم، پدر و یا مادر می‌توانند با رفتارهای زورگویانه خود، ترویج کننده رفتارهای قلدرانه در کودکان باشند.
- کودک حسود؛ معمولا زمانی که کودکی نسبت به بچه های همسن و سال خود حسادت میکند، به دنبال راهی برای ابراز احساسات درونی‌اش است. به همین دلیل سراغ زورگویی می‌رود.
- در بعضی از مواقع کودکان برای اینکه مورد زورگویی از طرف دیگران قرار نگیرند، خودشان را قلدر و زورگو نشان می‌دهند.
- یکی دیگر از علت قلدری کودکان این است که کودک زورگو با آسیب رساندن به دیگران، احساس برتری، قوی بودن و یا باهوش بودن میکند.
نشانه های کودک زورگو | از کجا مطمئن شوم که کودک من قلدر است؟
- کودک زورگو از احساس ضعف و ناتوانی دیگران، احساس خوبی پیدا می‌کنند.
- کودکان زورگو، خودباوری ضعیفی دارند و یکی از سرگرمی های آنان، تحقیر دیگران است.
- بچه های زورگو هیچ وقت نسبت به رفتارهای غیرمودبانه، کتک زدن، مسخره کردن و یا احترام نگذاشتن به بزرگترهایشان، احساس ناراحتی و شرمندگی نمی‌کنند.
- این کودکان بلد نیستند در اجتماع و در میان دوستانشان روابط سالمی برقرار کنند و تنها به دنبال دعوا و جر و بحث هستند.
- بچه قلدر تشنه توجه و محبت از طرف دیگران هستند و در محیطی که به آنان توجهی نشود، احساس تنفر پیدا می‌کنند.
- دوستانشان را با نام و القاب های زشت صدا می‌زنند.
- کودکی که اسباب بازی و وسایل هایی را در اتاقش جمع کرده که متعلق به او نیست.
- معمولا کودکان قلدر سایر بچه ها را نادیده می‌گیرند و اجازه بازی به همه را نمی‌دهند.
اگر کودک شما یکی یا چندتا از علائم و نشانه هایی را که در بالا ذکر کرده‌ایم دارد، به معنای این نیست که کودک شما حتما زورگو است. اما بهتر است کمی احتیاط کرده و رفتارهای فرزندتان را با دقت بیشتری زیر نظر گرفته و در صورت نیاز از مشاوره کودک کمک بگیرید.
نحوه برخورد با کودکان زورگو | چگونه با کودک زورگو رفتار کنیم؟
کودک خودتان را بشناسید
بهتر است به جای نصیحت و پند دادن به کودک، خودتان را درگیر زندگی او کنید. شاید در نگاه اول، کار ساده‌ای به نظر برسد اما تجربه نشان می‌دهد که خیلی از مشکلات کودکان قلدر به دلیل درک نشدن از طرف والدینشان اتفاق می‌افتد. بنابراین بهتر است برای فرزند خود وقت بگذارید تا کودکتان را بشناسید، نیازهای او را بفهمید و به خود او فکر کنید نه کسی که شما دوست دارید، باشد.
احترام را به کودکان بیاموزید
به فرزندتان بیاموزید که همه افراد خاص و منحصر به فرد هستند و باید با هرکسی با مهربانی و احترام برخورد کرد. همچنین بهتر است یک سری قوانین مشخص را برای رفتار با دیگران برای کودک قلدر خود تعریف کنید تا طبق آن عمل کند. از طرف دیگر به آن ها بگویید، حتی با افرادی که به هر دلیلی دوستشان ندارد، حق تحقیر و بی احترامی را ندارد.
خودتان بهترین الگو برای فرزندتان باشید
همانطور که قبل تر اشاره کردیم زورگویی و قلدری برخی از والدین، علت قلدری کودکان است. پس بهتر نیست در رفتارهای اشتباه خود تجدید نظر کنید؟ به یاد داشته باشید که کودکان با عقل و درک خودشان تمام رفتارهای شما را زیر نظر می‌گیرند و از شما الگو برداری می‌کنند. بنابراین اگر تا به حال رفتارهای زورگویانه داشته‌اید، در فرصت مناسب با عذرخواهی از فرزند در مورد رفتارهای اشتباه خودتان صحبت کرده و ابراز پشیمانی کنید.
نسبت به پرخاشگری و زورگویی خواهر و یا برادر بزرگتر بی تفاوت نباشید!
با اینکه معمولا جر و بحث و دعوا میان خواهر و برادرها، نرمال و طبیعی است اما اگر احساس می‌کنید که این روابط دیگر با تحقیر و زورگویی همراه میشود، بهتر است به فرزندان خود هشدار بدهید.
- کودکی که مورد پرخاشگری خواهر و یا برادر بزرگتر خود قرار می‌گیرد، ممکن است در مدرسه همان رفتارهای خواهر و برادر خود را روی سایر دوستانش انجام دهد.
- حتی اگر زورگویی و پرخاشگری میان خواهر و برادرها باشد؛ باز هم کودک با دیدن صحنه های زورگویی به انجام این کار ترغیب میشود. بنابراین باید نسبت به کوچک ترین رفتارهای قلدرانه فرزندان خود حساسیت نشان بدهید.
مفهوم زورگویی را به کودک خود توضیح دهید
صحبت کردن و گفتگو با فرزند در فضای صمیمانه، یک روش موثر در تربیت کودک است. با کودک زورگو در مورد احساس شخصی که مورد زورگویی قرار گرفته است، صحبت کنید. از او بخواهید تا خودش را جای دوستانش بگذارد و از دیدگاه آنان به ماجرا نگاه کند. قطعا کودک شما احساس ناراحتی و شرمساری میکند!!
به کودکان نگویید که زورگوست | برچسب زدن ممنوع!
هیچ گاه در برخورد با کودک قلدر به او برچسب زورگو بودن نزنید و تنها در مورد نشانه های افراد زورگو با کودک صحبت کنید. به دنبال دلیل رفتارهای او باشید و راه های کنترل خشم و عصبانیت را به کودک خود بیاموزید.
برای هر رفتار زورگویانه، مجازات تعیین کنید!
اگر فکر می‌کنید که تنبیه کودک می‌تواند تاثیر مثبتی در رفتارهای فرزندتان داشته باشد، باید این کار را با احتیاط زیادی انجام دهید. هیچ گاه کودک را با فریاد کشیدن و یا کتک زدن تنبیه نکنید چراکه باعث لجبازی کودک شده و او بیش از پیش رفتارهای اشتباهش را تکرار میکند. بنابراین بهتر است تنبیه های مناسبی مانند تمیزکردن اتاق، فوتبال نرفتن و یا نوشتن نامه عذرخواهی به شخصی که با او دعوا کرده است، در نظر بگیرید.
از مشاوره کودک کمک بگیرید
اگر فرزندتان یک الگوی خشونت آمیز را همیشه از خود نشان می‌دهد، بهتر است با یک روان درمانگر صحبت کنید. معمولا در چنین مواقعی ریشه رفتارهای کودک قلدر به عواملی مانند عزت نفس پایین، مشکل داشتن در مدرسه، نداشتن مهارت برخورد درست با دیگران و یا عدم توانایی در کنترل خشم و عصبانیت اتفاق می‌افتد که برای حل این مشکلات، باید از یک مشاور کودک کمک گرفت.
عواقب رفتارهای زورگویانه کودکان
عدم پیشرفت تحصیلی و عقب ماندن از دروس
کودک قلدر دائما در مدرسه به فکر پیداکردن آدم های ضعیف و به دنبال راه هایی برای زورگویی به آنان است. به همین دلیل همان زمانی را هم که در مدرسه می‌گذراند، به فکر درس و بحث نیست.
عدم توانایی در برقراری رابطه با همسن و سالان خود
کودک زورگو همیشه تنهاست و احترام و توجه دیگران نسبت به او از روی ترس و اجبار است. بنابراین به مرور زمان کودک متوجه میشود که کسی او را به خاطر خودش دوست ندارد. در نتیجه ممکن است دچار مشکلات روحی مانند خود کم بینی و یا افسردگی شود.
قرار گرفتن در کنار آدم های ضعیف
معمولا اطراف کودکان قلدر را بچه هایی با خلقیاتی شبیه به خودش تشکیل می‌دهد. به همین دلیل کودک شما با افرادی دوست میشود که نه تنها منجر به پیشرفت نمی‌شوند بلکه روز به روز او را به عقب می‌رانند.
قرار گرفتن در معرض آسیب های اجتماعی
خیلی از افراد زورگو، بزهکار و یا معتاد در کودکی شخصیتی قلدرانه داشته اند و با همین خلقیات بزرگ شده اند. این افراد احساس برتری نسبت به دیگران دارند و به همین دلیل به دنبال به دست آوردن قدرت از هر روشی هستند.
سخن آخر
معمولا بچه هایی که خیلی اذیت می‌کنند، رفتارهای پرخاشگرایانه داشته و یا قلدر هستند از چیزی در کودکی خود رنج می‌برند که نیاز به بررسی از طرف کارشناسان دارد. بنابراین اگر به رفتارهای اشتباه فرزندتان پاسخ مناسبی ندهید، کودک شما در آینده با مشکلات زیادی روبه رو خواهد شد. امیدواریم از این مطلب نهایت استفاده را برده باشید.
سوالات متداول
با کودک زورگو چگونه برخورد کنیم؟
درنظر گرفتن تنبیه مناسب، آموزش احترام گذاشتن به دیگران و سایر موارد دیگری که در این مطلب به آن پرداختیم به شما کمک میکند تا رفتار و برخورد مناسبی با کودک زورگو داشته باشید.
علت قلدری کودکان چیست؟
عوامل مختلفی مانند حسادت کودک، عدم دریافت محبت و توجه از طرف والدین، الگو قرار دادن رفتارهای قلدرانه پدر و مادر، همگی این موارد منجر به رفتارهای قلدرانه در کودک میشود.
عواقب رفتارهای قلدرانه کودکان چیست؟
آسیب های اجتماعی، عقب ماندن از تحصیل و درس، قرار گرفتن در کنار آدم های ضعیف و همچنین عدم توانایی ارتباط با افراد دیگر از مهم ترین عواقب رفتارهای قلدرانه است.